تهاتر مشکوک نفت با ایرباس‌های کهنه‌ A۳۳۰

انرژی 24 به نقل از اقتصاد 24، در جدیدترین مورد از معاملات غیرشفاف در صنعت هوانوردی ایران، خبر ورود دو فروند هواپیمای ایرباس A۳۳۰-۲۰۰ به ناوگان هوایی کشور با حواشی فراوانی همراه شده است. این هواپیما‌ها از سوی شرکتی گمنام به نام HAOKUN ENERGY مستقر در چین، در قالب تهاتر نفت ایران وارد شده‌اند؛ معامله‌ای که از دو سال پیش کلید خورده و اکنون به نتیجه رسیده است.

طبق اطلاعات منتشرشده، مقدمات ورود ۲ فروند هواپیمای ایرباس ۳۳۰ A به ناوگان هوایی کشورمان از دو سال گذشته توسط یک شرکت گمنام چینی تحت عنوان HAOKUN ENERGY (هاکان انرژی) بابت تهاتر نفت ایران انجام شده، اما نکته این است که چینی‌ها هواپیما‌هایی که هر یک از آنها کمتر از ۳۰ میلیون دلار ارزش دارند، به قیمت ۱۱۶ میلیون دلار با نفت کشورمان تهاتر کرده‌اند!

ماجرا از آن جا شروع شد که مهرداد بذرپاش، وزیر سابق راه و شهرسازی، اواخر فروردین امسال با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) از ورود دو فروند هواپیمای جدید به ناوگان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) خبر داد. وی نوشت: «ورود دو فروند هواپیمای ایرباس پهن‌پیکر ۳۳۰ و اضافه شدن به ناوگان هوایی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما)، بر ملت بزرگ ایران مبارک. این یکی از پروژه‌های توسعه ناوگان هوایی کشور است که توسط شهید جمهور پیگیری و نهایی شده بود و به لطف خدا به ثمر نشست.»

پس از حدود هفت هفته، اما بالاخره در روز‌های اخیر شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در مراسمی آنلاین از طریق شبکه‌های اجتماعی از این دو هواپیما رونمایی کرد و بر اساس اطلاعات موجود، این هواپیما‌ها تولید سال ۲۰۱۲ میلادی هستند و پیش‌تر در اختیار یک شرکت هواپیمایی مستقر در هنگ‌کنگ قرار داشته‌اند.

ایرباس A۳۳۰-۲۰۰ یکی از اعضای خانواده موفق A۳۳۰ است که اولین پرواز خود را در سال ۱۹۹۷ انجام داد. این هواپیما یک جت پهن‌پیکر دو موتوره است با ظرفیت ۲۴۷ تا ۲۸۰ مسافر و بردی حدود ۱۳۴۰۰ کیلومتر. مدل A۳۳۰-۲۰۰ عمدتاً برای پرواز‌های بین‌المللی متوسط و طولانی استفاده می‌شود.

این شرایط در حالی است که به گزارش اقتصاد ۲۴ و بر اساس شماره سریال و اطلاعات منتشرشده، هواپیما‌های وارد شده بین ۱۵ تا ۱۸ سال عمر دارند. عمر مفید هواپیما‌های مسافربری معمولاً حدود ۲۵ تا ۳۰ سال است، اما با افزایش سن، هزینه نگهداری و احتمال نقص فنی نیز بیشتر می‌شود.

قیمت واقعی هواپیمای دست دوم

اما به گزارش اقتصاد ۲۴، در بازار‌های جهانی، قیمت یک فروند A۳۳۰-۲۰۰ دست دوم با سن ۱۵ تا ۲۰ ساله، بسته به وضعیت فنی، سابقه پروازی، تعداد سیکل پروازی و استاندارد‌های نگهداری، بین ۲۰ تا ۳۵ میلیون دلار است.
با این حال، طبق گزارش منتشرشده، این هواپیما‌ها در قالب تهاتر نفت، با قیمت هرکدام ۱۱۶ میلیون دلار به ایران تحویل داده شده‌اند؛ یعنی بیش از ۳ برابر قیمت واقعی!

این افزایش نجومی قیمت در حالی است که کافی است نگاهی به گفت و گوی نماینده اسبق ایران در ایکائو کنیم، زمانی که گفت: در وضعیت موجود و فعلی به هیچ‌وجه موضوع کاهش تحریم‌ها برای خرید هواپیما صحت ندارد و تحریم‌ها همچنان به شدت خود ادامه دارد و حتی اجازه فروش یک فروند هواپیما را هم به ایران نمی‌دهند.
هم چنین علیرضا منظری درباره روند خرید هواپیما در دولت سیزدهم و ادعا‌هایی مبنی بر ورود چند ده فروند هواپیما به ناوگان هوایی کشور برای رفع ناترازی عرضه و تقاضا در این بازار گفت: اگر تحریم‌ها کاهش پیدا کرده باید می‌توانستند در این مدت، چندین هواپیمای نو وارد کشور کنند.

بازی ۵ واسطه برای خرید یک هواپیما

به گزارش اقتصاد ۲۴، منظری با بیان این که خرید یک فروند هواپیما با بیش از ۵ واسطه انجام می‌شود، اظهار داشت: هواپیمایی که خریداری شده قیمت آنها ۳۰ الی ۴۰ درصد گران‌تر از قیمت‌ها در بازار بوده، اما مشکل مهم‌تر، این است که امکان خرید هواپیمای خوب را نداریم و با این چند واسطه هم هواپیمای چند سال کارکرده وارد کشور می‌شود.

وی با اشاره به سن هواپیما‌هایی که در ۳ سال اخیر وارد کشور شد، افزود: این تعداد هواپیمایی که وارد چرخه پروازی شده‌اند سن بین ۲۰ تا ۲۵ سال داشتند، اما تعدادی هواپیما با سن بیشتر هم وارد ناوگان هوایی کشورمان شده که از آنها فقط به عنوان دپوی قطعه استفاده خواهد شد و قرار نیست که وارد شبکه پروازی شوند، بلکه پس از ورود به کشور تنها از قطعات آنها برای تامین قطعات هواپیما‌های زمین‌گیر استفاده می‌شود که تعدادی از این هواپیما‌ها هم در این چند سال وارد ناوگان کشورمان شد.

تهاتر هواپیما یا گران‌فروشی به ایران؟

این شرایط نیز اکنون در حالی است که به گزارش اقتصاد ۲۴، بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرکت HAOKUN ENERGY هیچ سابقه رسمی در صنعت هوانوردی ندارد و مشخص نیست چگونه مجوز واردات هواپیما گرفته است.
گمانه‌زنی‌ها نیز اکنون حاکی از آن است که این شرکت واسطه‌ای بوده برای دور زدن تحریم‌ها و در این مسیر با سود سرشاری از محل اختلاف نرخ واقعی و اعلامی مواجه شده است.

عملا نیز در چنین ساختار غیرشفافی، نه تنها نظارت مالی و فنی دقیق وجود ندارد، بلکه این معاملات بستری برای دلالی و رانت ایجاد می‌کنند، جایی که نفع اصلی نه به ایرلاین‌های ایرانی می‌رسد و نه به مردم، بلکه به شرکت‌های واسطه خارجی و بعضی واسطه‌های داخلی.
عجیب این که در برابر آمار و ارقام مطرح شده سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری در واکنش به ادعای خرید ۲ فروند هواپیمای جدید ایرباس هما با قیمت ۱۱۶ میلیون دلار، روز گذشته گفت: نمی‌توانیم صرفاً بر اساس عدد و رقم‌هایی که اعلام می‌شود قضاوت کنیم.